کتاب سازشناسی ایران و آناتولی در نگارگری صفوی و عثمانی اثر نگار میثاقی انتشارات فراهنر

موسیقی یکی از هنرهای اصیل ایران است که پیشینه‌ای دراز در تاریخ کهن آن دارد و همواره مورد توجه و علاقۀ ایرانیان بوده است. با این که موسیقی را باید هنری شفاهی دانست، بسیاری از دانشمندان ایرانی آثاری را دربارۀ موسیقی نوشته و گاه، سازهایی را نیز ابداع کرده‌اند. رخدادهای حوزۀ موسیقی ایران طی قرن‌ها بر همسایگانش تأثیر داشته و گاه از آنان تأثیر پذیرفته است. نگاره‌ها یا مینیاتورها، تنها اسناد تصویری بر جای مانده از آن دوران هستند که با تصویرسازی نسخ خطی برای تثبیت وقایع یا بیان تاریخ پدید آمده‌اند. در هر دو دربار صفوی و عثمانی، این سنت با تأثیری متقابل جریان داشت و به‌ویژه عثمانیان از هنرمندان ایرانی که پناهنده یا به اسارت گرفته شده بودند، بسیار بهره برده و تأثیر پذیرفتند. این تصاویر، آیینه‌ای تمام‌نما از زندگی اجتماعی مردم آن دوران است که حاوی اطلاعات ارزشمندی در زمینه‌های گوناگون بوده و منبعی ارزشمند در خصوص مطالعات تاریخی و جامعه‌شناسی محسوب می‌گردد. یکی از مواردی که موضوع اصلی این نگاره‌هاست، مجالس رزم و بزم است که هر یک، تصویری خاص از این وقایع ارائه داده و به‌ویژه، سازهای موسیقی، نوازندگان آنها و حتی طرز نواختنشان را جلوی چشم بیننده می‌آورد. از روی این اسناد تصویری می‌توان سیر تطور تاریخی موسیقی و مباحث سازشناسی هر دوره را نیز مطالعه و رهگیری کرد. این کتاب، گزیده‌ای از پایان‌نامۀ نویسنده در مقطع کارشناسی ارشد است که کوشیده تا با جمع‌آوری نگاره‌هایی از منابع گوناگون دورۀ صفوی و عثمانی که با ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم با موسیقی داشته‌اند، این پژوهش کوتاه و مختصر را دربارۀ سازشناسی این دو دورۀ معاصر انجام دهد. در همین جا لازم است از استاد ارجمندم سرکار خانم دکتر ایلناز رهبر که راهنما و معلم من بوده‌اند، سپاسگزاری کنم. بی‌تردید، هر اثری نقاط قوت و ضعفی دارد که این کتاب نیز از این اصل مستثنی نیست. امید که مقبول طبع علاقمندان افتد.