میرزاحسنخان مستوفیالممالک و دوستعلیخان معیرالممالک
سوغات سفر پادشاهان قاجاری به فرنگ تنها دوربین و اتومبیل نیست. همراهان پرتعداد شاه در هر سفر نیز داستانی برای خودشان دارند. مواجههی این طبقهی درباری با کشورهای اروپایی نفر به نفر متفاوت است. آنچه در «حظ کردیم و افسوس خوردیم» آمده گزارشی است از سفر دو جوان قاجاری که در سفر اول مظفرالدین شاه به فرنگ همراه او بودهاند. جوانانی که اگرچه نسبت نزدیکی با شاه داشتند اما با حفظ فاصله از او تلاش کردند تا به تنهایی این دنیای تازه را کشف کنند.
میرزاحسن خان مستوفیالممالک و دوستعلی خان معیرالممالک که بعدها چهرههای مهمی در تاریخ سیاسی و فرهنگی ایران شدند، سفرنامهشان را در دو سوی یک دفترچه نوشتند. این دفترچه به همراه تعدادی نامه از فرنگ و چند قطعه عکس دیده نشده از این سفر از میان انبوه اسناد و عکسهای به جا مانده از خاندان معیرالممالک جدا شدهاند و برای نخستین بار منتشر میشوند.