کتاب فرار از مدرسه اثر عبدالحسین زرین کوب

کتاب «فرار از مدرسه» داستان زندگی و اندیشه های ابوحامد محمد غزالی (فیلسوف، متکلم و فقیه ایرانی و یکی از بزرگ‌ترین مردان تصوف سده‌ی پنجم هجری) است که زندگی بالنسبه کوتاه اما آکنده از فعالیت و تحرک داشته است. تحولات شگرف زندگی غزالی تنوع وسیعی در آثار وی ایجاد کرده و علاوه براین تأثیر قابل ملاحظه ای در افکار و آثار علماء بعدی اسلام داشته است. غزالی یکی از بزرگانی است که به نسبت زندگی نامه‌ی فکری خود در کتاب ارجمند" المنقذمن الضلال " اقدام کرده و این زندگینامه با قلم مو شکاف و فخیم عبدالحسین زرین کوب با نثری روان و کم پیرایه در این کتاب آمده است. با این همه تحقیق که تاکنون در احوال و آثار ابوحامد غزالی انجام یافته است هنوز درباره‌ی زندگی و اندیشه‌ی او موارد ابهام کم نیست. این نکته نه فقط ناشی از تاریکی‌هایی است که بر تاریخ عصر او، تاریخ عصر سلاجقه، سایه افکنده است، بلکه تا حد زیادی نیز ناشی از تنوع و پراکندگی آثار اوست که بعضی از آنها هنوز فقط به صورت نسخه های خطی است، برخی چاپ دقیق انتقادی ندارد، پاره‌ای با عنوان‌های مختلف دیگر نیز یاده شده است، و تعدادی را دیگران به نام او برساخته اند یا به‌هرحال اصالت آن‌ها محل تردید است. به‌علاوه، وسعت و تنوع قلمرو آثار و افکار وی که غالباً نیز مشحون از سخنان تازه یا توجیه‌هایی بی سابقه است، امکان احاطه‌ی پژوهنده را بر سراسر قلمرو کار او دشوار می کند. چرا که در همه‌ی تاریخ فرهنگ اسلامی شاید کمتر کسی را بتوان یافت که به‌قدر غزالی تنوع تمام عرصه یک فرهنگ را در زندگی و اندیشه خویش به این حد پرمایه و جاندار تصویر کرده است.