کتاب فیروز و نسرین اثر نیاز شیرازی

 کتاب «فیروز و نسرین» سروده‌ی «نیاز شیرازی» است. این کتاب با مقدمه و تحصیح «احمدرضا یلمه‌ها» به چاپ رسیده است. این کتاب یکی از متون نسبتا جدید شعر کلاسیک است. در توضیحات ناشر آمده است: «فیروز و نسرین از منظومه‌های عاشقانه‌ای است که بر وزن خسرو و شیرین سروده شده و نسخۀ منحصر‌به‌فرد آن  به خط سراینده در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی محفوظ است. میرزا سیدعلی شیرازی متخلص به نیاز، خوشنویس، پزشک و شاعر اواخر قرن دوازدهم هجری است. نیاز شیرازی پیش از سال 1235 قمری، سفری به هندوستان داشته و سفرنامه‌ای در شرح این سفر به رشتۀ نظم کشیده است. افزون بر آن دیوان غزلیات و ساقی‌نامه‌ای را نیز به او انتساب داده‌اند. نیاز شیرازی در خانواده‌ای دانشمند و هنرپرور رشد و تعالی نموده است. او نیز همچون پدر خود از خوشنویسان زمان خود بوده که رموز خوشنویسی را افزون بر پدر خویش، از خواجه ابوالحسن خوشنویس فسایی، شاگرد درویش عبدالمجید طالقانی آموخته است. در حکمت و طب نیز مشهور بوده و چنان‌که نوشته شده، در طب درس می‌گفته است.آنچه از آثار این شاعر ناشناخته در کتابخانه های ایران موجود است، سفرنامۀ هندوستان و مثنوی فیروز و نسرین اوست. ظاهراً سراینده، موفق به اتمام این منظومه نشده است و تنها نسخۀ موجود از این اثر، حدود 1300 بیت از این منظومه را دربردارد که مصحح سعی کرده در این کتاب، متن موجود تا حد مقدور به صورت منقح در اختیار علاقمندان قرار دهد. سبک مثنوی فیروز و شیرین از منظر لغوی سبکی قابل تأمل است. بررسی این اثر نشان‌دهند‌ه‌ی آن است که شاعر بر دایر‌ه‌ی واژگانی مسلط است و به شیوه‌ی دوره‌ی بازگشت ادبی، تحت تأثیر سبک‌های خراسانی و عراقی است؛ از جمله کاربرد شکل کهن لغات، کاربرد لغات و ترکیبات کهن و مهجور، نوادر لغات و اصطلاحات و ترکیبات، کاربرد واژه‌های عامیانه و ترکیب‌سازی‌ها.» این کتاب را «نشر نو» منتشرکرده است.